Het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid heeft onlangs in opdracht van de minister onderzoek gedaan naar LEVs. Het rapport is geschreven door een bioloog en een energie wetenschapper. We gaven eerder al aan, ook bij het TNO rapport dat het mensen zijn die bronnen raadplegen die achterhaald zijn of niet kloppen. Daarbij is het ook schofferend omdat de LEV gebruikers in Nederland totaal worden genegeerd. Wij hebben samen met onze achterban van inmiddels meer dan 20.000 LEV gebruikers al drie jaar lang uitvoerig onderzoek gedaan maar dat is tot nu toe door de overheid genegeerd. Onewheel gebruiker Susanne is één van die tienduizenden LEV gebruikers in Nederland en heeft het rapport uitvoerig gelezen en dit is haar verhaal, wat wij volledig kunnen onderbouwen:
Een paar weken geleden werd het voorlopige LEV kader gepresenteerd door demissionair minister van Infrastructuur en Waterstaat Cora van Nieuwenhuizen. Als self-proclaimed Onewheel Enthusiast heb ik daar al een tijd naar uitgekeken, in de hoop dat dit eindelijk zou betekenen dat ik een deze dagen legaal de weg op mag.
Helaas werden we weer teleurgesteld en is mijn categorie (LEVS zonder stuur of zelf-balancerende LEVs) niet meegenomen in het nieuwe kader, omdat deze ‘andere vaardigheden’ nodig hebben dan bijvoorbeeld een e-step. Want:
“In een recent rapport van het Kennisinstituut voor Mobiliteitsbeleid [1] word dit bevestigd: na vier weken oefenen is het voor bestuurders van deze voertuigen nog steeds lastig een noodstop te maken en controle te houden over het voertuig. Ook wordt aangegeven dat er veel (lichte) ongevallen gebeuren.”
Gezien mijn persoonlijke ervaring met de onewheel en vrienden die dit uitproberen, die na 10 minuten zo weg rijden, leek 4 weken erg lang. Ook ben ik me niet bekend van ‘veel’ ongelukkig (wat is veel?). Bovendien werden die cijfers toch niet bijgehouden want ‘illegale voertuigen’ bestaan niet officieel, of zo. Dus waar wordt dat dan op gebaseerd?
Kortom, tijd om eens dat recente onderzoek erbij te pakken en goed uit te pluizen.
Het rapport “Op weg met LEV”
Het rapport in kwestie heet dus ‘Op weg met LEV: De rol van lichte elektrische voertuigen in het mobiliteitssysteem’. Het is een zeer uitgebreid document van 110 pagina’s, dus wij zullen ons alleen focussen op het stuk over eenwielers. Het onderzoek gaat eigenlijk alleen over EUC’s, omdat ze zeggen dat elektrische skateboards alleen door ‘jongeren’ wordt gebruikt en dus speelgoed zijn net als een hoverboard, derhalve niet relevant. Oké. De Onewheel wordt wel genoemd (wow!) maar eigenlijk gelijk getrokken aan de EUC (aw). Het enige onderzoek wat ze quoten is die van Gregory uit 2017 (hier later meer over), en een krantenartikel uit de San Francisco times uit 2019. In beide gevallen wordt alleen gesproken over de EUC, wat zou verklaren waarom de onderzoekers het KvM rapport (onjuist) aannemen dat deze gelijk zijn. Dit zijn al twee dingen die opgehelderd hadden kunnen worden als contact was gezocht met de grootste LEV lobby groep van Nederland, jammer dat ze daar niet van wisten bij het Ministerie. Oh, wacht…
Overigens staan de e-skates wel bij het overzicht van TNO (te vinden op p20), maar de onderzoekers vonden ze niet relevant voor dit rapport.
“Daarnaast zijn het vooral kinderen en jongeren die de hoverboard gebruiken als sport- en vrijetijdsbesteding in bijvoorbeeld parken. Deze hoverboards worden meestal niet gebruikt als vervoer-middel maar eerder als speelgoed (Gregory, 2017). Hetzelfde geldt eigenlijk voor elektrische skateboards, al is de doelgroep daarvan vaak wel wat ouder (jongeren). Daarom kijken we in deze studie alleen naar elektrische eenwielers. ” (KvM 2021, p59)
LEV functionaliteit
In het begin van het KvM rapport (p4) staat dat ze de volgende onderverdeling maken voor de functionaliteit van verschillende LEVs. Opvallend is dat ze claimen geen data hebben over elektrische eenwielers, maar hier later wel min of meer invulling aan geven op basis van het Gregory paper.
Daarnaast hebben ze ook zelf wat onderzoek gedaan in de vorm van interviews en focusgroepen. Elektrische eenwieler gebruikers zitten hier niet tussen, en is ook hierbij Legaalrijden niet ingezet om gebruikers te benaderen (p.15). Ook is deze vraag beantwoord in het onderzoek van Gregory, waardoor het vreemd is dat dit uit dit overzicht is weg gelaten.
Het Gregory paper
Het onderzoek wat de hele tijd wordt aangehaald is dus gedaan in Belgie, zover ik begrijp vlak nadat LEV’s daar legaal werden. Op dat moment waren EUCs nog vrij nieuw, en waren er nog weinig gebruikers. De onderzoekers zagen wel de potentie van deze LEV’s en hebben ze daarom wel meegenomen in het onderzoek.
Het onderzoek gaat over 3 hoofd onderwerpen:
1) Vragenlijst aan gebruikers over het gebruik en ongelukken met de LEV
2) Vragenlijst over verzekeringen
3) Praktijktest met 4 verschillende LEVs
De eerste vragenlijst is wel interessant, maar wellicht wat verouderd. Ze hebben niet een enorm hoge respons gehad. In totaal 181 reacties waarvan 154 EUC gebruikers waren, de rest circa 15 per groep bij e-step, Hoverboard en Segway.
De tweede vragenlijst is voor ons niet interessant en slaan we over.
De Praktijktest is gedaan met 4 groepen: E-step, EUC, Hoverboard en Segway. Tijdens de test leggen de deelnemers een parcours af, die elke week voor 4 weken opnieuw wordt afgelegd afgenomen. Daarnaast doen ze ook een noodstop test die alleen in week 1 en 4 is gedaan.
Alarmerend in dit onderzoek is dat er nergens vermeld staat hoeveel testpersonen er waren per groep. Ook is bij geen enkel cijfer gepresenteerd in dit onderzoek vermeld wat het is (ik neem aan een gemiddelde, maar zeker weten doe ik het niet); er is geen standaard deviatie, geen variantie. Niks! Elke mede wetenschapper staat nu hopelijk net als ik vol verbijstering te kijken hoe het kan dat alle conclusies en het besluit om ons niet mee te nemen als een serieus en veilig alternatief voor OV, fiets en lopen, zijn gemaakt op basis van één onderzoek dat niet eens een sample size vermeld!
De reden dat de demissionaire minister vind dat Onewheels en EUCs te gevaarlijk zijn om toe te laten op de weg is gebaseerd op een remweg statistiek waarvan we niet weten of dit is gemeten met 2 personen of 200. En Onewheels worden niet eens genoemd!
Nou denk je we zijn klaar, maar om echt te weten waar het besluit vandaan komt moeten we toch lezen wat de onderzoekers hebben gepresenteerd. Dus laten we even terug kijken naar wat mevrouw van Nieuwenhuizen zei in haar brief, en of we dat inderdaad terug vinden in dit (ja sorry) toch wat matig gerapporteerde onderzoek.
De brief naar de Kamer
In de brief van het IenW staat, nogmaals:
“na vier weken oefenen is het voor bestuurders van deze voertuigen nog steeds lastig een noodstop te maken en controle te houden over het voertuig. Ook wordt aangegeven dat er veel (lichte) ongevallen gebeuren.”
Hier worden dus twee dingen beweert:
1) Er gebeuren veel ongelukken met LEVs zonder stuur
2) Gebruikers vinden het lastig na 4 weken een noodstop te maken en controle te houden over het voertuig.
Wat staat er in beide documenten, het KvM rapport en het Gregory onderzoek?
Ongevallen
Volgens het KvM onderzoek zijn ongelukken bij bij de EUC dus veel hoger dan bij de rest (76% VS 44% bij de e-step) maar dus wel eenzijdig (“Deze ongevallen zijn meestal eenzijdig (93%), slechts in 7% is er een derde partij bij betrokken.” ).
Het Gregory onderzoek geeft aan dat dit er waarschijnlijk mee te maken heeft dat men in het begin nog moet leren het voertuig te besturen, en het daarom niet raar is als men in het daarbij valt. Deze kanttekening wordt echter al niet meer genoemd in het KvM rapport.
De gekozen percentages zijn hierbij ook interessant. 76% vs 44% klinkt heel erg hoog inderdaad, maar als we naar het Gregory onderzoek kijken zien we dat dit neerkomt op ongeveer 2 valpartijen per persoon voor EUC, en 0.4 per persoon bij de e-step. 2 valpartijen klinkt al een stuk minder erg dan 76%.
In het Gregory paper wordt ook niet genoemd wanneer men deze valpartijen had, of dit inderdaad was toen men begon met leren of nadat ze meer ervaren waren. Wel zien we dat onder de respondenten bij de EUCs ze bemiddelend al langer dan een jaar rijden, en bij de e-step ongeveer 6 maanden.
Nogmaals, dit kraakt aan alle kanten, en het is beter om te kijken naar recentere ongeluk cijfers uit België als het gaat om LEVs dan dit onderzoek.
Remweg
Dan nog de noodstop die zo moeilijk is (Als je denkt dat ik steeds sarcastische begin te klinken dan is dat eeecht niet zo hoor)
Het KvM rapport zegt het volgende: “Ook een noodstop maken en tegelijk de controle houden over het voertuig ervaarden veel mensen als lastig.” (opvallend dat het woordje tegelijk weg is gelaten bij het LEV kader, maar dat is beetje mierenneuken geef ik toe). In het Gregory onderzoek kom dit terug onder het kopje “debriefing en debat” (p38). Daar staat:
“Met gyroscopische toestellen is het moeilijk om bruusk te remmen en tegelijk de controle te behouden. Het is dus erg belangrijk om zo veel mogelijk te anticiperen op gevaren.”
Dit lijkt dus te slaan op zowel de EUC als de Segway die beide gyroscopisch zijn. In de rest van het paper wordt er naar de EUCs gerefereerd als ‘eenwieler’.
Wat er ook niet wordt genoemd is de cijfers. De remweg van de EUC is na 1 en 4 weken respectievelijk de kortste dan wel de op-een-na kortste van alle 4 categorieën. Daarbij hadden de EUCS ook de hoogste gemiddelde snelheid, en daarmee de grootste vertraging (m/s2) (4 m/s =~ 14 km/u).
Wat er voornamelijk in het rapport wordt benadrukt is dat er een grote variatie zit in de EUC gebruikers als het gaat om bekwaamheid/stabiliteit. Ongeveer de helft had na 4 weken nog moeite met bv de slalom en korte bochtjes, terwijl de andere helft er beduidend minder moeite mee had:
“De meest uitgesproken daling [ in totaaltijd parcours ] zien we voor de eenwielers als we bepaalde uitschieters niet meerekenen (kandidaten die meer dan één minuut nodig hadden om het parcours af te leggen in vergelijking met anderen die slechts een twintigtal seconden nodig hadden). De uitschieters tonen wel aan dat vier weken oefenen voor sommigen niet voldoende is om hun toestel even goed als het gemiddelde onder controle te krijgen. Nogmaals, een goede begeleide opleiding is geen overbodige luxe.” (p 35, Gregory 2017)
Nogmaals, er wordt dus niet benoemd hoeveel testpersonen er mee deden aan de praktijktest en we dus niet veel kunnen zeggen over hoe representatief deze cijfers zijn. Echter, als we naar de volgende tabel kijken zien we dat 2 metingen van >70s de resultaten zodanig beïnvloed dat ze deze hebben we gelaten. Dit doet me denken dat de totale groep rond de 10 deelnemers ligt. 10!!!
Tenslotte, nog even over die beheersbaarheid. De deelnemers van de test geven zichzelf een stabiliteitscijfer, alsmede de onderzoeker vanaf een afstandje. Deze twee cijfers tijdens de noodstop zijn voor de EUC testers dus 3.42 van de 5. Voor e-step is dit 4.5, dus inderdaad wel bijna 1 punt hoger, maar nog steeds boven gemiddeld, en maar op basis van 10 mensen.
Conclusie
Waar het op lijkt is dat wat van Nieuwenhuizen noemt in haar brief inderdaad staat in zowel het KvM rapport als het Gregory paper. Echter worden er ook bepaalde dingen weggelaten in het KvM rapport die wat nuance schetsen in het genoemde onderzoek zoals de remweg cijfers en de totale test-groep. Mijn grootste probleem met het hele rapport is dat de onderzoekers van het KvM niet op zijn minst hebben genoemd dat het Gregory onderzoek geen goede statistische basis heeft voor hun praktijkles en dus alle cijfers met een korrel zout moeten worden genomen. Het spreekt van een laksheid in het schrijven van dit onderdeel uit het rapport, dat laat zien wat voor lage prioriteit er wordt gegeven aan onze niche aan LEVs, waar we helaas al redelijk aan gewent zijn. ik bedoel, de ongeluk cijfers van de e-step waarmee ze de ongeluk cijfers van de EUC vergelijken zijn niet eens consistent met de rest van hun rapport!
Uiteindelijk is er ook weer niets te zeggen over de Onewheel: Deze is immers niet onderzocht. Dus is alle hoop nu weg?
Nee, de demissionair minister zelf zegt dat ze samen met deskundigen gaat kijken of een vaardigheid test voor voertuigen zonder stuur kan voldoen om ze toe te laten op de weg. Laten we maar hopen dat deze test met een betere wetenschappelijke basis gebeurd dan wat hierboven staat beschreven. Want ik weet zeker dat de Onewheel en EUC gebruikers uit Nederland met vlag en wimpel zullen slagen.