We hebben samen met veel eigenaren van eenwielers lange tijd gezocht naar de mazen in de wet om aan te tonen dat het verplaatsingsvoorwerpen zijn in plaats van een voertuig. Een voertuig heeft meer dan 1 wiel. Daarmee is het dus geen voertuig in de zin van de regelgeving. Ook de politie noemt het grijs gebied en het openbaar Ministerie schreef onlangs zelfs dat ze zijn toegestaan, mits verzekerd. Omdat er constant verwarring bleef hebben we al jullie en onze vragen voorgelegd aan de clustercoördinator voertuigen van het ministerie van Infrastructuur en Waterstaat. Hun conclusie is dat de Onewheel, EUC en Monowheel motorvoertuigen zijn die niet zijn toegelaten tot de weg. Hieronder de volledige reactie van het ministerie:
Definitie ‘voertuig’
Om juridische begrippen te definiëren kijken we eerst altijd naar de juridische teksten waarbij het het duidelijkste is als het begrip expliciet is gedefinieerd.
De Wegenverkeerswet 1994 (Wvw 1994) kent het begrip “motorrijtuig”, waarin de term “voertuigen” wordt gebruikt. Daar wordt echter niet aangegeven wat een voertuig is.
Zo’n definitiebepaling van voertuig is wel terug te vinden in artikel 1 van het Reglement verkeersregels en verkeerstekens 1990 (RVV 1990). Daarin is opgenomen: “voertuigen: fietsen, bromfietsen, gehandicaptenvoertuigen, motorvoertuigen, trams en wagens;”.
Het begrip “voertuigen” is hier gedefinieerd middels een aantal voorbeelden uit de tijd dat het RVV 1990 werd vastgesteld. Hier wordt nog niet helder of de onewheel hieronder valt. Wel wordt daarbij het begrip “motorvoertuigen” geïntroduceerd. Dit begrip “motorvoertuig” is een relatief open categorie waarin elk gemotoriseerd voertuig, anders dan bromfietsen, fietsen met trapondersteuning en gehandicaptenvoertuigen, bestemd om anders dan langs rails te worden voortbewogen, valt. Dan blijft de vraag staan hoe het begrip voertuig dan gedefinieerd moet worden.
Bij gebrek aan een juridische definitie moet worden gekeken wat het begrip dan in het normale spraakgebruik betekent. Volgens de Van Dale is een voertuig “een vervoermiddel voor vervoer over land”. Een vervoermiddel is volgens de Van Dale “een middel tot vervoer”, en vervoer is “het van de ene naar de andere plaats brengen”. Dat doet een eenwieler ook. Zo blijkt in het normale spraakgebruik dat een onewheel een voertuig is. Daarbij speelt ook mee dat het gebruik van de onewheel dat wordt voorgestaan laat zien dat hier sprake is van een voertuig, namelijk om mensen te vervoeren. Ook in jullie communicatie op jullie eigen website spreken jullie van de onewheel en monowheel als ‘vervoersmiddel’: “De monowheel maakt een opmerkelijk opmars als vervoermiddel” en “Als je voor het eerst een Onewheel ziet zou je denken dat het een enorm moeilijk te besturen vervoersmiddel is.” Het simpele feit dat het begrip “voertuig” juridisch gezien niet is gedefinieerd betekent niet dat er geen sprake is van een voertuig. Op de vraag of een onewheel gezien moet worden als een motorvoertuig/motorrijtuig is het antwoord ja. Aangezien de onewheel een elektromotor heeft om te worden voortbewogen, is voldaan aan de definitie van motorrijtuig als bedoeld in art. 1, eerste lid, onderdeel c, van de Wvw 1994.
Noodzaak van toelating
Motorvoertuigen mogen in Nederland pas de weg op als het voertuig daadwerkelijk is toegelaten. Daarvoor bestaan grofweg twee mogelijkheden. Ofwel via een typegoedkeuring of individuele goedkeuring in een van de Europese categorieën, ofwel via een aanwijzing volgens de nationale regels die zijn uitgewerkt in de Beleidsregel aanwijzing bijzondere bromfietsen. Deze regelingen zijn jullie bekend.
Verzekeringsplicht
De onewheel moet dus gezien worden als een motorrijtuig en valt daarmee onder definitie van motorrijtuig in art. 1 van de Wet aansprakelijkheidsverzekering motorrijtuigen. Er is geen uitzondering voor dergelijke motorrijtuigen gemaakt. Dat betekent dat alle motorrijtuigen altijd een WA-verzekering moeten hebben.
Overigens geldt ook de verzekeringsplicht los van de toelating. Dat betekent dat als (illegaal) wordt gereden op of in een niet toegelaten of aangewezen motorvoertuig, er nog steeds een verzekeringsplicht geldt. Dat betekent dat je hier dus ook een boete voor kunt krijgen.
Hier is sprake van bij de brief van het OM waarvan jullie een deel citeren. Er is een boete opgelegd voor het niet verzekerd zijn. Dat staat los van het feit dat het voertuig niet is toegelaten of aangewezen. De brief van het OM zegt hierover niets. Al spreekt het OM wel degelijk van een ‘voertuig’ in het betreffende schrijven.
Conclusie
De conclusie van I&W is dat de onewheel en de monowheel motorvoertuigen zijn die niet zijn toegelaten tot de weg.
We danken het ministerie en in het bijzonder de clustercoördinator voertuigen voor de uitvoerige beantwoording van onze vragen. In het Kader voor Lichte Elektrische Voertuigen wat minister Cora van Nieuwenhuizen eerder deze maand naar de Tweede Kamer stuurde is geen ruimte voor LEVs zonder stuur. De minister schrijft dat parallel aan de uitwerking van de wet- en regelgeving voor het LEV kader nog bekeken zal worden of er een aparte categorie(bijvoorbeeld 1c) aan het LEV kader toegevoegd kan worden.
Gebruikers van LEVs zonder stuur kan je vergelijken met mensen die een ligfiets gebruiken. Het is een kleine groep van vaak doorgewinterde, ervaren LEV gebruikers. De ongevallen zijn nihil en ze gaan heel anders om met andere verkeersdeelnemers omdat ze weten dat ze kwetsbaar zijn. Die zou je nu al zonder problemen kunnen toelaten. Nu is de volgorde deelsteps in 2022 volgens het AD, e-steps (via een keuring) in 2023 en dan misschien daarna ooit nog LEVs zonder stuur. Wij snappen niet dat de categorie waar de minste overlast en ongevallen van te verwachten zijn het meest naar achteren is geschoven in de plannen van het ministerie. De categorie (deelsteps) waar de meeste overlast en ongevallen van komen mag het eerst de weg op? Wie het snapt mag het zeggen.
In september gaan we weer in gesprek met het ministerie, samen met andere stakeholders. Stakeholders die via de media een negatief beeld in de publieke opinie proberen te creëren over LEVs met aannames en onwaarheden.
Foto Cameron Venti